Απόστολος Θ. Δήμος
ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΙΑΤΡΟΣ
MD • MSc • PhDc
Ο Απόστολος Θ. Δήμος είναι ειδικός καρδιολόγος και στρατιωτικός ιατρός. Διατηρεί ένα σύγχρονο και πλήρως εξοπλισμένο ιατρείο στο κέντρο της Λάρισας.
Χοληστερόλη · Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε μετά το γιορτινό τραπέζι.
Η περίοδος των εορτών των Χριστουγέννων είναι μια ευχάριστη περίοδος για όλους μας … όμως χωρίς την απαιτούμενη διατροφική προσοχή μπορεί να επιφέρει αρκετά προβλήματα στην υγεία της καρδιάς και των αγγείων μας.
Τα επίπεδα της χοληστερόλης αυξάνονται περισσότερο αυτή την εποχή του χρόνου, σχεδόν κατά 20%, ενώ είναι συνήθης μια αύξηση του σωματικού βάρους. Οι ευχάριστες ανθρώπινες κοινωνικές επαφές αναπτύσσονται ιδίως γύρω από γιορτινά τραπέζια με μπόλικο φαγητό και αλκοόλ.
Η περίοδος των γιορτών λοιπόν είναι μια καλή στιγμή για να εξετάσετε τις τρέχουσες διατροφικές σας συνήθειες και να δείτε πιθανούς τρόπους για να γίνετε πιο υγιείς τη νέα χρονιά. Για το λόγο αυτό παρακάτω γίνεται μια εκτενής αναφορά σχετικά με την προέλευση των λιπιδίων, των επιβλαβών δράσεων τους στην υγεία μας, του ιδανικού χρόνου εξέτασης τους και του τρόπου αντιμετώπισης πιθανών διαταραχών στις τιμές τους στο αίμα.
Προέλευση και διαχωρισμός λιπιδίων
Τα λιπίδια μπορεί να έχουν τόσο φυτική όσο και ζωική προέλευση και έχουν δομικό ρόλο για τον ανθρώπινο οργανισμό ως συστατικά των μεμβρανών, ενώ αποτελούν επίσης και πηγή ενέργειας. Περιλαμβάνουν τη χοληστερόλη, τα λιπαρά οξέα, τα τριγλυκερίδια και πιο σύνθετες ουσίες όπως τα φωσφολιπίδια.
Η χοληστερόλη (ή χοληστερίνη) είναι μια λιπαρή ουσία που βρίσκεται σε κάθε κύτταρο του ανθρώπινου οργανισμού. Φυσιολογικά παράγεται από το ήπαρ, περιέχεται επίσης και σε ορισμένα τρόφιμα όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά. Η χοληστερόλη είναι απαραίτητη για πολλές λειτουργίες του οργανισμού καθώς είναι ένα απαραίτητο συστατικό των μεμβρανών όλων των ζωικών κυττάρων και αποτελεί πρόδρομη ένωση των στεροειδών ορμονών και των χολικών οξέων. Ωστόσο η υπερβολική πρόσληψη ή η πρόσληψη από το λάθος είδος (καλή/κακή) μπορεί αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.
Τα τριγλυκερίδια είναι οι εστέρες της γλυκερόλης με λιπαρά οξέα και φυσιολογικά η λειτουργία τους είναι η μεταφορά των τελευταίων μεταξύ του ήπατος και των ιστών. Αποτελούν βασική πηγή ενέργειας και αποτελούν κύριο συστατικό του λιπώδους ιστού.
Με τον έλεγχο των λιπιδίων στο αίμα μετράται ουσιαστικά το ποσοστό των διαφόρων υποομάδων αυτών και αφορά τι εξής τιμές:
Με τον έλεγχο των λιπιδίων στο αίμα μετράται ουσιαστικά το ποσοστό των διαφόρων υποομάδων αυτών και αφορά τι εξής τιμές:
- την ολική χοληστερόλη
την HDL χοληστερόλη (γνωστή και ως «καλή» χοληστερίνη)
την LDL χοληστερόλη (γνωστή και ως «κακή» χοληστερίνη)
τα τριγλυκερίδια
Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει και μια πέμπτη εξέταση, η μέτρηση της μη-HDL χοληστερόλης, η οποία είναι χρήσιμος δείκτης ελέγχου του λιπιδαιμικού προφίλ σε ορισμένες κατηγορίες ασθενών, όπως οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Η LDL λιποπρωτεΐνη (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη) περιέχει περίπου 45% χοληστερίνη. Είναι εκείνη που εισχωρεί κάτω από το ενδοθήλιο των αγγείων και δημιουργεί τις αθηρωματικές πλάκες.
Η HDL λιποπρωτεΐνη (υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη) αποτελείται κατά το ήμισυ από πρωτεΐνη και μόλις κατά 20% από χοληστερίνη. Ο βασικός λειτουργικός της ρόλος είναι να απομακρύνεται από τις αθηρωματικές πλάκες και να επιστρέφει στο ήπαρ ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του μεγέθους των αθηρωματικών πλακών και συνεπώς την προστασία από τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Για τον παραπάνω λόγο χαρακτηρίζεται και ως «καλή» χοληστερίνη.
Τι μπορούν να προκαλέσουν οι αυξημένες τιμές χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων;
Οι αυξημένες τιμές χοληστερόλης οδηγούν σε αθηρωματική στένωση των αγγείων μέσω σχηματισμού αθηρωματικών πλακών. Εάν κάποια από αυτές τις αθηρωματικές πλάκες στα τοιχώματα των αγγείων αποκολληθεί, είναι πιθανός ο σχηματισμός θρόμβου και η απόφραξη του ίδιου ή και κάποιου άλλου αγγείου περιφερικότερα. Γι’ αυτό το λόγο η δυσλιπιδαιμία (αυξημένες τιμές χοληστερόλης ή/και τριγλυκεριδίων στο αίμα) είναι ανάμεσα στους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης των αρτηριών και την εκδήλωση καρδιαγγειακών συμβαμάτων, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Επίσης είναι υπεύθυνη και για άλλες μη καρδιαγγειακές παθήσεις όπως η λιπώδης διήθηση του ήπατος και η παγκρεατίτιδα.
Πότε να κάνω την πρώτη εξέταση λιπιδίων και ποια είναι τα φυσιολογικά όρια;
Ως γενική αρχή, η μέτρηση των λιπιδίων ορού (λιπιδαιμικός έλεγχος) πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο σε άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών. Κατά τη μέτρηση της χοληστερόλης στο αίμα, η τιμή της ολικής χοληστερόλης ιδανικά θα πρέπει να είναι κάτω από 200 mg/dL, η τιμή της HDL χοληστερόλης θα πρέπει να είναι μεταξύ 40 και 60 mg/dL ενώ η τιμή της LDL χοληστερόλης θα πρέπει να είναι κάτω από 115 mg/dL για όλους. Τέλος τα τριγλυκερίδια πρέπει να είναι λιγότερα από 150 mg/dL.
Σε ασθενείς με ιστορικό καρδιαγγειακών νοσημάτων, σε πάσχοντες από αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη ή νεφρική δυσλειτουργία, σε ασθενείς με νοσήματα που επηρεάζουν το μεταβολισμό των λιπιδίων και σε συγγενείς ατόμων με πρώιμη εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται αρκετά νωρίτερα από την ηλικία των 40 ετών. Επίσης, συγγενείς ατόμων με κληρονομική μορφές δυσλιπιδαιμίας θα πρέπει να ελέγχονται για παρουσία διαταραχών των λιπιδίων από την παιδική ηλικία. Υπό αυτές τις συνθήκες, τα όρια των άνωθεν τιμών για την ολική χοληστερόλη και την LDL χοληστερόλη είναι αυστηρά παρακάτω.
Συμπερασματικά λοιπόν τα εργαστηριακά όρια των τιμών των λιπιδίων προσαρμόζονται πάντοτε με το ιατρικό ιστορικό καθενός ξεχωριστά.
Πώς αντιμετωπίζονται οι αυξημένες τιμές χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων;
Πολλές φορές η αυξημένη τιμή χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο ζωής (διατροφή, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, κάπνισμα κλπ).
Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με αποφυγή του καπνίσματος και των επεξεργασμένων τροφών, η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους και η τακτική σωματική άσκηση μπορεί να συμβάλουν στην ομαλοποίηση των παθολογικών τιμών των λιπιδίων.
Σε κάθε περίπτωση όταν δεν επιτυγχάνονται φυσιολογικές τιμές της χοληστερίνης και των λιπιδίων αίματος με την υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής, αλλά και σε περιπτώσεις προϋπάρχουσας καρδιαγγειακής νόσου ή σε κληρονομούμενες μορφές δυσλιπιδαιμίας, η επίσκεψη σε ειδικό καρδιολόγο κρίνεται απαραίτητη.
Το ιστορικό του ασθενούς, η κλινική εξέταση και η πραγματοποίηση των κατάλληλων διαγνωστικών εξετάσεων, επιτρέπουν τον προσδιορισμό του πιθανού κινδύνου που διατρέχει ο ασθενής να εμφανίσει κάποια στιγμή στο μέλλον καρδιαγγειακό επεισόδιο. Η αξιολόγηση όλων των παραπάνω μπορεί να οδηγήσει στη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής ώστε να επιτευχθεί η ρύθμιση των τιμών των λιπιδίων και η αποφυγή ενός δυσάρεστου τέτοιου επεισοδίου.
Κοινοποιήστε σε:
